20 januari

Er schijnt een schrale zon, de oostenwind is koud. Bij het station moet ik bus 114 nemen, is mij gezegd. Nu loop ik door een villawijk, een brede rustige straat. In de verte kinderstemmen, Internationale Montessorischule lees ik op een hek. Verder is het rustig hier, achter de huizen ligt het meer.
Bij de villa is een kleine jachthaven. Het tikkende geluid van de stalen draden tegen de masten klinkt irritant. Ik loop naar links. Moet ik dit trappetje naar beneden? Nee, dit is een restaurant. Een vriendelijke man vertelt dat ik verkeerd ben. ‘Daar, die villa met aan de zijde van het meer een bordes, dat is de ingang.’

Er zaten die dinsdagavond vijftien man aan tafel, de helft was nog geen veertig jaar. ‘Gaat het beter met je vrouw?’ vroeg iemand. ‘Ja, het ergste van de griep is nu voorbij, ze moet nog wat herstellen. Hoe is het bij jou?’ ‘Met de baby alles goed, zo’n lekkere bolle kop. Hij lurkt nog aan de borst.’ Iemand staat op. Een ander schenkt de koffie in. Neem een koekje, die staan daar niet voor niks.
Ik hoor het kraken van de vloer waar ik nu sta. Prachtig parket in grote schuine vierkanten gelegd met daarin weer kleine rechthoeken en zwarte biezen bij de randen. Op een vergadertafel met een glazen blad ligt voor iedereen hetzelfde document. Wat een mooie ruimte met dat uitzicht op het meer. ‘Zullen we beginnen?’ roept iemand. Dat moet Reinhard zijn, ik hoor zijn stem nu voor het eerst. Ik loop naar de andere kamer, ik stoor de mannen niet.
Hier hangen foto’s met teksten.
‘Gesundheit ist Lebensglück. Die Minderwertigen vermehren sich stärker als die gesunde Bevölkerung,’ lees ik. Een foto van een professor in de Eugenetica, hij onderzoekt een kind. Studenten om hem heen verdringen zich om niets te missen. Waarschijnlijk neemt hij volgende week tentamens af.
Vanuit de andere kamer hoor ik flarden van een gesprek. Namen van landen en aantallen passeren. ‘Zo komen we op de elf miljoen,’ zegt iemand. ‘Een mooi rond getal,’ mompelt een ander. Er wordt op het glazen tafelblad getikt. Zijn we akkoord? Iedereen knikt. Dank voor jullie komst. Stoelpoten schuiven over het parket. Ik kijk de lege kamer in, weer kraakt de vloer.

Vijfenzeventig jaar geleden, op de avond van 20 januari 1942, werd in de Villa Wannsee het besluit genomen om 11.000.000 joden te deporteren en te vermoorden. De vergadering duurde anderhalf uur en SS-leider Reinhard Heydrich leidde het gesprek. De villa is nu een museum.