Roken is dodelijk

De doos met daarop ‘Gebruiksaanwijzingen’ in dikke viltstiftletters staat naast mij op de grond. Ik heb hem uit de kelder gehaald waar alles wat met handigheid te maken heeft is opgeslagen. Natuurlijk kan ik op mijn tablet ‘gebruiksaanwijzing tuner-versterker yamaha 830’ intypen en dan even scrollen naar ‘aansluitingen’. Maar iets weerhoudt me. Ik denk dat ik meer houvast vind bij het gedrukte woord, het digitale is me te vluchtig. Een gebruiksaanwijzing moet ik in mijn handen kunnen houden en ik moet bladzijden kunnen omslaan.

De inhoud van de doos is een rommeltje. Bovenop brochures voor modems van Ziggo en KPN. Als uiteindelijk – na vele malen ‘er-zijn-nog-8-wachtenden-voor-u’ – beeld en geluid bij verrassing functioneerden, was dit niet dankzij maar ondanks de gebruiksaanwijzing tot stand gekomen.
Daaronder ligt er een instructie voor de ‘Chicago 420 standaardset’. Een vaste telefoon waarmee je toch door het hele huis kan lopen, toen ik hem aanschafte was dat een revolutie. Daaronder ligt de instructie voor een startpakket digitale televisie, daarnaast nog zo’n instructie voor weer een ander startpakket maar nu met een foto van een Libelle-dame erop. Ook ligt er een dun receptenboek voor pizza bakken, dat hoorde bij een nieuwe oven. ‘Knusperige Pizza – typisch für Deutschland, Frankreich, GrossBrittanien, Italien und die Schweiz.’ Europa was toen nog in de opbouwfase, begrijp ik. De opsommingen van Zutaten en Überzug zal ik u besparen. Maar waarom heb ik dit bewaard? Pizza’s bakken – u kunt het bij anderen navragen – doe ik zonder gebruiksaanwijzing, recept of wat dan ook.

Ik kijk vanuit mijn stoel nu in de doos, een dik boek staat rechtop tegen de kant. Ik haal het eruit en lees: ‘Yamaha MCR-E810 Pianocraft.’ Daaronder twee dunne boekjes, geknakt op de bodem van de doos, de ene voor de dvd-speler en de ander voor het speakersyteem. Op de achterkant van die laatste heb ik aantekeningen gemaakt, zie ik. Haastige letters. Wat was ik aan het doen? Waarom? Klaarblijkelijk lag de gebruiksaanwijzing toen binnen handbereik en noteerde ik de woorden uit angst ze te vergeten.
‘Mixed reality’ heb ik bovenaan geschreven. Daaronder ‘verschil tussen werkelijkheid en representatie (afbeelding) van de werkelijkheid is niet meer mogelijk’ en ‘afbeeldingen van dingen zijn gewoner geworden dan echte dingen…’ Ik was in een filosofische bui, dat is wel duidelijk. Maar toch…
Ik lees graag in een echt boek, waarbij ik het boek kan betasten met mijn vingertoppen. In het ene boek voel ik de structuur van het papier en in het ander de gladde pagina’s, houtvrij. Ik geniet van een boek waaraan ik kan zien dat het bijna stuk gelezen is. Ja liever een echt boek in plaats van een e-reader. Dat is een nep-boek, met een hoes als omslag om toch een beetje op een boek te lijken. Bovendien aan mijn boekenkast kan ik mijn levensfases zien, mijn boeken staan thematisch gerangschikt. Dat is niet ontstaan uit een behoefte aan ordening, nee zeker niet. Organisch heeft die afbeelding van mijn leven zich gevormd. Film en filmgeschiedenis dat was het eerste thema, toen pedagogiek, daarna een uitstapje naar zen en meditatie, vervolgens de reisverhalen van Paustovsky en daar dichtbij geschiedenis, filosofie. De boekenkast is een reflectie op mijn leven.
Schiet op Muiderman, je moet nu aan het werk.

Ik sla de gebruiksaanwijzing open – het voelt als een dik boek dat losjes is gebonden –, een instructie in zeven talen, na ‘Manuale di istruzioni’ en ‘Bruksanvisning’ volgt ‘Gebruiksaanwijzing.’ De eerste pagina daarvan heb ik ooit omgevouwen. Ik blader en tel 67 pagina’s in het Nederlands. Daar ga ik eens goed voor zitten.
Eerst haal ik de pick-up uit de gang en zet die op de grond naast de versterker. Laat ik ook een glas wijn inschenken en ik heb nog zo’n lekker stukje brokkelkaas. Ik pak de lage stoel, nu zit ik goed. Die wijn is prima, proef ik.
‘LET OP! LEES HET VOLGENDE VOOR U HET TOESTEL IN GEBRUIK NEEMT’ lees ik op de tweede pagina. Dit klinkt toch als een dreigement. Vette witte letters in een zwarte balk. Dit is de sfeer van ROKEN IS DODELIJK en dat 67 pagina’s lang. Ik schenk me nog eens in.

(wordt vervolgd)
‘Gebruiksaanwijzing’ is een serie teksten in de vorm van een feuilleton. Over handigheid en onhandigheid, inzicht en ongeduld en de dunne scheidslijn tussen iets repareren of definitief kapot maken.